اتاق های مباحثه
اتاق‌های مباحثه
مباحثه درسها یکى از سنت‌هاى حوزه‌هاى علمیه است که براى رفع اشکالات و ابهامات درس انجام مى‌شود، بدین صورت که هر دو یا چند نفر گرد هم مى‌نشینند و یکى از آنها نقش استاد را به عهده مى‌گیرد و درس را مرور مى کند و توضیح مى‌دهد.
هر درس در مؤسسه حوزه-آنلاین متشکل از چند اتاق مباحثه سه نفری و یک اتاق مباحثه کلاس (با شرکت تمامی افراد آن کلاس) می‌باشد. اتاق‌های مباحثه در بستر ادوب کانکت و اسکای روم برگزار شده و تمام جلسات جهت بررسی و ارزیابی ضبط می‌گردند.
مباحثه داراى فوایدى است که عبارتند از:
- تأثیر در سرعت یادگیرى:
مباحثه نه تنها مفاهیم تدریس شده را در ذهن منقش مى‌کند بلکه بسیارى از مطالب مرتبط به آن را در ذهن متعلم ماندگار مى‌سازد. همچنین مباحثه در تقویت یاد گیری بسیار موثر است. بدین وسیله است که طلبه کم کم درمى‌یابد که استعداد و توان یادگیرى و یادآورى بالایى دارد، در هر مباحثه که یک طلبه بتواند در بیان مطالب درسى موفق شود، علاقه وى به مباحثه افزون مى‌شود و این امر مرتباً بر بهبود یادگیرى او تأثیر مى‌گذارد.
- شکوفاشدن استعدادها:
گاهى ممکن است فردى شناخت درستی از استعداد‌های درونی خود نداشته باشد ولى با بحث و مناظره پى به استعدادها و توانایی‌هاى خویش مى‌برد و زمینه بروز استعدادها برایش فراهم مى‌شود و به خودشناسى بیشترى مى‌رسد. مباحثه اثر عمیقى در شکفتن استعداد و شکل گیرى گرایش‌هاى علمى افراد دارد. استعدادهاى طلبه به تدریج در طول مباحثات مکرر رخ مى‌نماید و احساس مى‌کند در یک یا چند روش و علم مشخص توانایى بیشترى دارد.
- شناخت اشتباهات خویش:
برخى اوقات انسان گمان مى‌کند درک او از مطلب صحیح بوده است. در صورتى که با بحث و مناظره افقهاى فکرى دیگرى به رویش گشوده و متوجه اشتباه خویش مى‌شود. آگاهى یافتن از نقاط ضعف باعث مى‌شود طلبه به سوى یادگیرى بیشتر و برطرف کردن سریعتر مشکلات علمى پیش رود و توفیق خود را در مباحثات بعدى تضمین کند و به پرسش‌ها پاسخ علمى و منطقى دهد.
- کشف سطح معلومات:
مباحثه به طلبه مى‌فهماند که در چه سطحى از علم قرار دارد، معمولاً چه نوع مطالبى را فراموش مى‌کند و مانند آن. در صورت ادامه چنین روشى طلبه به تدریج شیوه دقت و نکته سنجى و روش یافتن نقاط ضعف و نیز روش صحیح اصلاح مطالب ضعیف و بى‌منطق را مى‌آموزد و این گونه دقتها به سرعت انتقال مفاهیم و توانایى نقد صحیح و سریع یارى مى‌دهد.
- تسلط بر روش تدریس:
از برکات مهم مباحثه این است که بیشترین کمک را به طلبه مى‌کند که چگونه مفاهیم درسى را تمرین کند. مثلاً طلبه‌اى که در یک مباحثه نقش استاد را ایفا مى‌کند، نه تنها باید مطالب آن درس را دقیقاً بداند بلکه باید توان آن را در خویش بیابد که آن مطلب را تدریس کند. منظور این است که حفظ و ارائه طوطى وار مطالب، در مباحثه کمک چندانی نمی‌کند. از این رو وى مجبور است ضمن آنکه مطالب را تدریس مى‌کند، نکات فنى «تدریس» را در نظر بگیرد. بدین ترتیب جلسه مباحثه به نمونه‌ای از یک کلاس تبدیل مى‌شود که در آن طلاب به تمرین معلمى مى‌پردازند و یافته‌هاى علمى و مهارتهاى خود را عرضه مى‌کنند.
سعدى گوید: «سه چیز پایدار نماند: مال بى‌تجارت و علم بى‌بحث و ملک بى‌سیاست».
در اینجا به بخشى از آداب مباحثه اشاره مى‌شود:
- برنامه‌ریزى دقیق زمانى و مکانى و مراعات نظم و وقت مباحثه
- مطالعه کافى با دقت لازم پیش از مباحثه
- حق‌پذیرى و حق‌جویى در مباحثه. طلبه باید به دنبال حق باشد نه آنکه بخواهد حرف خود را به کرسى بنشاند.
- لازم است هر یک از افراد هم بحث آنچه را حق و صواب است، بپذیرند.
- پرهیز از حاشیه روى. با توجه به این که مدت مباحثه محدود است و باید به بهترین گونه ممکن از آن استفاده کرد پرداختن به مسائل جنبى و فاصله گرفتن از اصل و متن به درس ضربه مى زند، به علاوه موجب تضییع وقت می‌گردد.
- لازم است هر یک از افراد هم بحث به سخنان دیگرى کاملا گوش کند و اشتباهات او را با استدلال و منطق تذکر دهد.
- باید فضاى مباحثه از هر گونه عوامل آزاردهنده و سرگرم کننده به دور و جاىی مناسب برای بحث علمی باشد.
- لازم است با افراد با سابقه و بزرگتر از خود در مباحثات و مذاکرات علمى، رفتارى آمیخته با ادب در پیش گرفت.
- در مباحثه باید اصل بر استدلال و مستندات علمى باشد و از سخنان و دلایلى که پشتوانه علمى ندارد، دورى شود؛ «نحن أبناء الدلیل، حیثما مال نمیل»
- سزاوار است که طرفین مباحثه پیش از حضور در جلسه با وضوگرفتن، خود را به طهارت روحى مزیّن و سپس مباحثه را شروع کنند.
